Công dụng cách dùng cây trái mặc nưa theo Y Học Cổ Truyền

Cây mắc nưa là một trong những dược liệu quý của y học cổ truyền với công dụng của cây mắc nưa đã được sử dụng từ lâu đời. Nghiên cứu hiện đại đã phát hiện ra nhiều hoạt chất quý trong loại cây này có khả năng kháng khuẩn, chống viêm và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Bài viết sẽ tiết lộ những công dụng “vàng” của cây mắc nưa kèm theo hướng dẫn chi tiết cách sử dụng tại nhà theo khoa học.

Cây mắc nưa là gì?

Mắc nưa là một cây cao 10-20m có cành và những bộ phận khác của cây, lá đầu có lông, sau không có lông. Lá mọc so le, hình trứng dài, nguyên, mặt dưới mờ, mặt trên nhẵn, phiến lá dài 5,5-13cm, rộng 5,5-7cm cuống có lông dài 3-6mm.

Hoa đơn tính, nhỏ, màu vàng nhạt, hoa đực mọc thành xim ngắn, có lông, mang ít hoa: từ 1-3 hoa, hoa cái mọc đơn độc ở nách lá. Qủa hình cầu, đường kính 20-30mm, nặng khoảng 8-12g, mỗi quả chứa 3-6 hạt, vỏ lúc còn nhỏ màu xanh tươi, sau ngã vàng xanh hay vàng hồng. Một cây mắc nưa cho khoảng 100-500kg quả mỗi năm

Mắc nưa được trồng chủ yếu ở miền Nam nước ta, nhiều nhất vùng Tân Châu, còn thấy trồng ở Campuchia, Lào, Thái Lan, Miến Điện. Từ Quảng Bình trở vào có một cây rất gần mang tên cây mun-Diospyros mun H. Lec cùng họ cũng được khai thác như mắc nưa với cùng một công dụng

Thành phần hóa học

Trong quả mắc nưa có hợp chất hydroquinon, tanin (khoảng 10% tanin catechic), hợp chất sterolic, axit hữu cơ, men oxydaza, cũng không có ancaloit và flavon

Trong môi trường axit, Nguyễn Bá Tước đã dùng ete chiết được từ quả mắc nưa một chất hydroquinon, kết tinh hình kim trắng nhạt trong cồn 30 ^o , độ chảy 250-251 ^oC, không tan trong nước, tan trong các dung môi hữu cơ (trừ trong ete dầu hỏa). Dưới tia ngoại tím cho huỳnh quang màu xanh tím. Công thức thô được xác định là C₁₂H₁₂O₂

Nguyễn Bá Tước đã đề nghị gọi chất này là diospyroquinon có những hằng số và tính chất khác với những dẫn xuất dimetyl paranaphtoquinon đã biết. dẫn xuất axetyl của diospyron kết tinh trong cồn 80 ^o dưới dạng khối trắng nhạt, độ chảy 218 ^oC

Tác dụng dược lý

Nguyễn Bá Tước đã nghiên cứu và thấy kết quả măc nưa ít độc, và có tác dụng trừ giun đúng như kinh nghiệm nhân dân vẫn dùng

Những thí nghiệm còn chứng minh rằng tác dụng trừ giun này do chất diospyron

Ngoài ra mắc nưa còn có tác dụng kháng sinh nhẹ.

Công dụng và liều dùng

Mắc nưa cũng như cây mun chủ yếu cho gỗ màu đen cứng và bền dùng làm đồ mỹ nghệ và đóng các đồ gỗ quý

Quả dùng để nhuộm đen. Trước đây nhân dân thường chỉ dùng nhuộm tơ lụa và lĩnh nhưng từ khi có hàng nylon, mắc nưa còn dùng nhuộm cả hàng nylon, nhuộm mắc nưa mặc mát như hàng bông, và sợi nylon từ không cháy trở thánh cháy được.

Cây mắc nưa có tác dụng gì?

Theo nhiều nghiên cứu thì cây mắc nưa chứa hàm lượng độc tố rất thấp, hoàn toàn an toàn đối với sức khỏe con người. Tác dụng chính của loại quả này là trừ giun sán, theo đúng như các bài thuốc dân gian truyền tay nhau. Các nhà khoa học cho rằng, sở dĩ cây mắc nưa có tác dụng điều trị giun sán chính là do chất diospyron có trong loại quả của cây. Bên cạnh đó, cây mác nưa còn được dùng như một loại kháng sinh với hoạt tính nhẹ.

Phương thuốc trị giun sán từ quả của cây mắc nưa đã được nhân dân ta thời xưa áp dụng và đem lại hiệu quả điều trị bất ngờ. Với bài thuốc truyền tay nhau chính là mỗi ngày cho ăn 6-10 hạt. Chỉ ăn 2- 3 hôm là có thể diệt bỏ hết giun sán. Tuy nhiên phương thuốc này chỉ điều trị với các trường hợp nhiễm giun sán nhẹ nhàng, chưa có biến chứng. Đối với các trường hợp nặng nề hơn, đặc biệt khi có các biến chứng tại những cơ quan thì nên đi khám ngay để được điều trị đúng cách.

Trong quá trình điều trị cần chú ý theo dõi các triệu chứng xem bệnh tình có được cải thiện chưa. Tránh dùng hạt cây mắc nưa quá lâu. Nếu không hiệu quả cần chuyển sang phương thức điều trị khác

Lưu ý khi sử dụng cây mắc nưa trị bệnh

Đối tượng cần thận trọng

• Phụ nữ có thai và cho con bú

• Người có cơ địa dị ứng

• Bệnh nhân đang dùng thuốc tây

Tác dụng phụ có thể gặp

• Kích ứng da nhẹ khi đắp ngoài

• Buồn nôn nếu dùng quá liều

Kiêng kỵ khi sử dụng

• Không dùng chung với rượu mạnh

• Tránh đồ ăn cay nóng khi điều trị

Không ngờ công dụng của cây mắc nưa lại đa dạng và hiệu quả đến vậy! Đây thực sự là món quà quý giá từ thiên nhiên mà chúng ta cần bảo tồn và phát huy. Hãy lưu lại những thông tin hữu ích này và chia sẻ cho cộng đồng cùng biết!

Nguồn ; Truyền Thông Chi Hội Nam Y An Giang