Bài thuốc Đông y trị gan nhiễm mỡ hiệu quả

  Đông y cho rằng tình trạng gan nhiễm mỡ nằm rải rác trong các bệnh huyễn vựng, đờm ẩm, đầu thống, ma mộc, hung tý… căn nguyên do cholesterol cao. Nguyên nhân dẫn đến điều này là do: dung nạp vào cơ thể quá nhiều đồ ngọt, chất béo, rượu bia… khiến cho tỳ tạng không đủ sức vận hóa hết, mỡ đọng lại sinh ra bệnh; tổn thương tình chí khiến khí huyết ứ, can khí uất trệ lấn sang và làm tổn thương tỳ vị.

                                                                                   Ảnh minh hoạ: Pinterest

Do tỳ mất chức năng vận hóa nên lượng mỡ không chuyển hóa được tụ lại sinh ra bệnh; ăn nhiều đồ lạnh, sống làm hại tỳ, khiến tỳ không đủ sức vận hóa thủy thấp cũng như chất dinh dưỡng. Hệ lụy của điều ấy là thủy thấp và dưỡng chấp đọng lại sinh ra béo phì, gan nhiễm mỡ; suy hư thận khí ở người lớn tuổi nên không đủ sức vận hóa, làm cho dưỡng trấp đọng lại sinh ra gan nhiễm mỡ; đờm ngưng huyết kết làm cho lượng mỡ chuyển hóa thất thường rồi tụ lại thành trọc tà, làm tăng cholesterol.

Đông y trị gan nhiễm mỡ có những ưu, nhược điểm như sau:

Ưu điểm: Thành phần thuốc chủ yếu là các loại thảo dược tự nhiên không gây ra tác dụng phụ, việc đào thải thuốc ra ngoài cơ thể nhanh và dễ hơn nên an toàn với sức khỏe, bảo vệ và tăng cường chức năng gan; thuốc có hàm lượng các chất chống oxy hóa cao làm giảm quá trình peroxide hóa lipid ở gan, giảm áp lực và tăng cường chức năng giúp gan được hồi phục nhanh hơn.

Nhược điểm: Thuốc Đông y trị gan nhiễm mỡ cần điều trị trong thời gian dài mới đạt được kết quả nhất định; chỉ phù hợp với trường hợp bệnh ở giai đoạn đầu, nếu đã chuyển sang giai đoạn nặng cần thăm khám Tây y.

Dưới đây là một số bài thuốc có tác dụng phòng trị gan nhiễm mỡ:

+ Bài thuốc Bán hạ bạch truật thiên ma thang gia giảm: Bài thuốc dùng cho chứng gan nhiễm mỡ mà bụng đầy, chậm tiêu hay đau đầu, chóng mặt.

Thành phần bài thuốc gồm: Thương truật 12g, thiên ma 12g, bán hạ 8g, trần bì 12g, hoàng bá 10g, phục linh 14g, trạch tả 10g, sinh khương 12g, cam thảo 6g, mạch nha 12g, thần khúc 12g.

Cách dùng: Sắc ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm. Làm hoàn viên bằng hạt ngô đồng. Ngày uống 10-15 viên. Chia 2 lần. Uống với nước ấm.

Tác dụng: Kiện tỳ, trừ thấp, giáng đàm hỏa…. trị chứng tràng vị hư thủy thấp, đầu đau, nghẹt mũi, người nặng nề, sau khi ăn hay mệt buồn ngủ, chứng gan nhiễm mỡ người mập, thừa cân.

Gia giảm: Nếu ăn kém, tay chân lạnh do khí hư gia: Hoàng kỳ 14g, đảng sâm 12g. Nếu đau đầu, chóng mặt nhiều gia bạch cương tàm 12g.

Chống chỉ định: Chứng can âm hư nội nhiệt, miệng khô khát, can hỏa thịnh, đau đầu, mặt đỏ, bốc hỏa.

+ Ôn đởm thang gia giảm: Bài thuốc dùng cho chứng gan nhiễm mỡ mà nóng nhiều do nội thấp nhiệt.

Thành phần bài thuốc gồm: Bán hạ 12g, trúc nhự 20g, chỉ thực 12g, phục linh 20g, trần bì 12g, sơn tra 20g, thần khúc 20g, cam thảo 4g

Cách dùng: Sắc ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm. Làm hoàn viên bằng hạt ngô đồng. Ngày uống 10-15 viên. Chia 2 lần. Uống với nước ấm.

Công dụng: Lý khí hóa đờm, thanh đởm, hòa vị. Bài dùng rất thích hợp với người béo phì, gan nhiễm mỡ, nóng nhiệt đầy tức hông sườn, miệng đắng, đi ngoài táo khó, tiểu vàng, do can khí uất kết.

Gia giảm: Nếu bụng đầy gia la bạc tử 16g. Bụng đầy ăn kém gia ngải diệp 12g. Nếu hay ăn thịt bụng đầy chậm tiêu gia sơn tra 14g. Nếu ăn rau củ bụng đầy gia sa nhân 6g. Nếu ăn chất bột bụng đầy gia mạch nha 14g, thần khúc 14g.

Chống chỉ định: Chứng âm hư, người gầy gò mà gan nhiễm mỡ.

+ Đại an hoàn gia giảm: Bài thuốc dùng trong các chứng gan nhiễm mỡ, mập thừa cân, tỳ hư thấp trệ nhiều.

Thành phần bài thuốc gồm: Sơn tra 20g, bạch linh 20g, thần khúc 16g, liên kiều 14g, bán hạ 12g, trần bì 12g, nhân sâm 14g, la bạc tử 12g, mạch nha 12g.

Cách dùng: Sắc hoặc làm hoàn uống. Sắc ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm. Làm hoàn viên bằng hạt ngô đồng. Ngày uống 10-15 viên. Chia 2 lần. Uống với nước ấm.

Tác dụng: Tiêu thực, đạo trệ, trị ăn uống không tiêu do tỳ khí hư, bài rất thích hợp cho người gan nhiễm mỡ, mập phì, ăn uống không tiêu, do tỳ hư thấp trệ.

Gia giảm: Nếu bụng đầy, ho đàm gia tô tử 14g, bạch giới tử 16g. Nếu bụng đầy gia la bạc tử 16g. Bụng đầy ăn kém gia ngải diệp 12g. Nếu hay ăn thịt bụng đầy chậm tiêu gia sơn tra 14g. Nếu ăn rau củ bụng đầy gia sa nhân 6g. Nếu ăn chất bột bụng đầy gia mạch nha 14g, thần khúc 14g.

Chống chỉ định: Cho người gầy gò mà gan nhiễm mỡ.

+ Bát vị hoàng gia giảm: Dùng cho các chứng gan nhiễm mỡ mà chân không ấm do thận khí hư.

Thành phần bài thuốc gồm: Thục địa 30g, sơn dược 18g, sơn thù 14g, đơn bì 16g, phục linh 16g, trạch tả 10g, ngưu tất 14g, nhục quế 8g, phụ tử 8g, ngải diệp 12g.

Cách dùng: Sắc ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm. Làm hoàn viên bằng hạt ngô đồng. Ngày uống 10-15 viên. Chia 2 lần. Uống với nước ấm.

Tác dụng: Ôn bổ thận dương, hóa đàm thấp…. trị chóng mặt, ù tai, đau lưng mỏi gối. Dùng trị các chứng thủy thấp ứ đọng trong cơ thể.

Gia giảm: Nếu khó ngủ gia bá tử nhân 12g. Nếu ăn kém huyết áp cao gia ngải diệp 12g, sa nhân 6g, và bỏ phụ tử, nhục quế.

Kiêng kỵ: Phụ nữ có thai, âm hư động hỏa, trẻ em dưới 15 tuổi.

Bên cạnh đó, để tăng cường sức khỏe, phòng ngừa và khắc phục gan nhiễm mỡ, mọi người cần thực hiện chế độ sinh hoạt và ăn uống khoa học như sau: tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, điều chỉnh cân nặng hợp lý tránh hiện tượng béo phì, béo bụng; áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế ăn đồ dầu mỡ, chiên xào mà nên ăn nhiều rau củ quả, trái cây tươi..; không sử dụng các chất kích thích, rượu, bia, thuốc lá để phòng ngừa nguy cơ nhiễm mỡ, suy giảm chức năng gan; tránh xa những loại thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc, thực phẩm đóng gói, bảo quản; kiểm soát tốt lượng đường nạp vào cơ thể hàng ngày; luôn có thái độ sống tích cực, lạc quan, vui vẻ nhất

Trong quá trình thực hiện các bài thuốc Đông y trị gan nhiễm mỡ trên người bệnh nên hạn chế sử dụng các đồ ăn chứa chất béo, mỡ động vật, không chất kích thích và đồ uống có cồn, tăng cường ăn rau xanh và trái cây tươi. Đặc biệt, các loại rau quả có vị chua rất nên ăn bởi chúng giúp cải thiện tăng tiết dịch mật cũng như chức năng gan, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

Lưu ý: Các bài thuốc trên chỉ có tính tham khảo. Người bệnh gan nhiễm mỡ tuyệt đối không tự ý dùng theo mà cần có chỉ định dùng thuốc của thầy thuốc y học cổ truyền.

Nguồn : Từ Tạp Chí sức khỏe Việt .